Gemeentelijk monument; Den Diek, voormalige openbare school en meestershuis
In de 18e eeuw stond er een schooltje aan de Kattenhagen, nu de Varkensmarkt. Later werd les gegeven in het voormalige poortgebouw annex herberg, aan de Kattenhagenstraat, nu de Korte Rapenburgsestraat. Daartoe was het poortgebouw in 1815 verbouwd tot school. Dit gebouw was echter veel te klein en ongeschikt, vooral ’s winters, als er meer leerlingen kwamen omdat er thuis minder werk was. Later zou dit gebouwtje overigens het eerste gemeentehuis van Lichtenvoorde worden.
In 1829 werd een nieuwe school gebouwd aan d’n Plas, nu officieus “de Ganzenmarkt”. Het was daar niet zo druk, dus ook veilig voor kinderen. Een huis dat daar nog stond werd voorzichtig afgebroken. Het afkomende materiaal moest namelijk nog worden hergebruikt bij de bouw van de school.
In 1865 werd op de plek van die school een twee-klassige lagere school met aangebouwde onderwijzerswoning gebouwd, dat tot 1887 in gebruik zou blijven als school. Delen van dit gebouw zijn na 1887 onder meer gebruikt als boterwaag en als paardenstalling. Het gebouw bevat nu de woningen Rentenierstraat nrs 15-19. Tot zover deze voorgeschiedenis.
Ter vervanging van de school uit 1865 werd in opdracht van het gemeentebestuur in 1887 een nieuwe openbare lagere school gebouwd aan “De Dijk”, nu Dijkstraat nr 30-32. Dit was een openbare school, voor rooms-katholieke en protestantse kinderen. Naast de school werd een meestershuis gebouwd.
Maar de rooms-katholieken wensten voor hun kinderen een school van katholieke signatuur. In 1911 werden op het terrein bij de Bonifatiuskerk een r.-k. meisjes- en een r.-k. jongensschool gebouwd.
De openbare lagere school aan De Dijk liep daardoor grotendeels leeg. Het laatste hoofd van de openbare lagere school was meester Ten Broeke, die in het meestershuis naast de school woonde.
De protestanten wensten toen voor hun kinderen een school van protestantse signatuur en zij wendden zich daarvoor tot de gemeente. De openbare lagere school werd in 1923 een protestantse school. De benaming gewijzigd in ‘School voor Christelijk Volksonderwijs’. Het eerste hoofd van de protestantse school was F.E. van Velden, die tot 1960 deze functie zou uitoefenen. Aanvankelijk woonde hij in het meestershuis. Later is hij verhuisd naar ’t Zonnehuis, het huis aan de Lievelderweg 35.
Er waren al vanaf het begin niet voldoende protestantse leerlingen om alle lokalen in de school te bezetten. Slechts 3 lokalen konden gevuld worden. In 1929 werd daarom door de gemeente een deel van het gebouw ter beschikking gesteld aan de vrijwillige brandweer. Van 1931 tot 1933 kerkte de gereformeerde kerk in de gymzaal van het gebouw. In 1932 ging een ander deel van het gebouw naar de A.B.T.B., de Aartsdiocesane Boeren- en Tuindersbond, om er een r.-k. huishoudschool in onder te brengen.
Vanaf 1941 werd het gebouw door de bezetter in gebruik genomen. Aan het einde van de oorlog werden er ook evacués in ondergebracht. Na de oorlog keerden de protestants-christelijke lagere school en de huishoudschool van de A.B.T.B. terug in het gebouw. Het gebouw had echter erg te lijden aan achterstallig onderhoud. Bij hevige regenval stonden de gangen blank. In 1964 nam de School voor Christelijk Volksonderwijs een nieuwe school aan de Hagenstraat in gebruik. De school kreeg de naam F.E. van Veldenschool.
Vanaf 1965 nam de huishoudschool ook het gedeelte in gebruik waarin voorheen de ‘School voor Christelijk Volksonderwijs’ gehuisvest was. De lekkages in het gebouw namen meer en meer toe waardoor ook het bestuur van de huishoudschool zich genoodzaakt voelde een nieuw school te bouwen. In 1976 startte de bouw van een nieuw schoolgebouw. Dit werd de LHNO-school “Het Hof” aan de Richterslaan, die in 1977 wordt geopend.
In 1982 kreeg architect Albert klein Goldewijk van de gemeente de opdracht om het hele gebouw te restaureren en te verbouwen voor het sociaal-cultureel leven in Lichtenvoorde. Het renovatieplan was zodanig opgesteld dat de gevels met siermetselwerk in zijn geheel gehandhaafd zijn gebleven. Het gebouw kreeg daarna de huidige naam: ‘Den Diek’, de oude benaming van de Dijkstraat.
Zowel het voormalige schoolgebouw als de meesterswoning zijn aangewezen als gemeentelijk monument.
